Koopwijzer: occasion Citroën BX (1982-1994)

Eind 2017 was het 35 jaar geleden dat de Citroën BX voor het eerst aan het grote publiek werd getoond. Het model is een schot in de roos: in twaalf jaar tijd verkoopt het merk er meer dan 2,3 miljoen stuks van. Daarvan is de meerderheid inmiddels door de recyclingbranche onder handen genomen, maar de overgebleven exemplaren worden in toenemende mate gekoesterd door fans van het opvallende design en de speciale techniek.

Carrosserie

Messcherpe lijnen, half afgedekte achterwielen, aerodynamische wieldoppen en kunststof bumpers: ontwerper Marcello Gandini maakt iets bijzonders van de BX en tekent een auto die letterlijk lijnrecht in gaat tegen de windtunneltrend van de vroege jaren tachtig. Door het vooruitstrevende gebruik van kunststof bumpers. Homologatiemodel 4TC is gebaseerd op de gelijknamige Groep B-rallyauto en heeft het ‘dikste’ uiterlijk. Het faceliftmodel van 1986 is slechts op detailpunten gewijzigd en heeft rondere bumpers, grote heldere knipperlichten en grotere buitenspiegels. Ondanks het gebruik van kunststof is roest de belangrijkste vijand van de BX. Potentiële hotspots zijn de langsdragers achter, de ophangpunten van het achterste subframe, de voorste wielkasten rondom de veerpoten, de deurscharnieren, het plaatwerk rondom de voorruit en de dakstijlen.

Interieur

Vierkante vormen, zachte stoelen en grote hoeveelheden krakend kunststof bepalen het BX-interieur. Er is een enkelspaaks stuur en een futuristisch dashboard met satellieten voor de bediening van richtingaanwijzers, verlichting, ruitenwisser en claxon. Reguliere uitvoeringen hebben een bolletjessnelheidsmeter met een glazen oog. De BX Sport heeft analoge meters, de BX Digit heeft een uitgebreide boordcomputer en een hologramachtig digitaal instrumentarium. Met de facelift van 1986 slaat Citroën traditionelere wegen in. De BX krijgt een nieuw breedspakig stuur, conventionele bedieningshet open dak of lekkage van het verwarmingssysteem. Door de jaren heen zijn verschillende soorten, patronen en kleuren bekleding geleverd die niet allemaal even duurzaam zijn. Vervangende delen zijn lastig vindbaar.

Peters Proefrit #38: Citroën BX Sport (1985)

Motor

Onder de kunststof motorkap liggen viercilindermotoren in alle soorten en maten. De benzinemotoren hebben een enkelvoudige of dubbele carburateur of injectie en vanaf 1987 doen katalysatoren hun intrede. Het aanbod varieert van de 1.4 (62-72 pk) en de 1.6 (74-115 pk) tot de 1.9 8V (105-126 pk) en de 1.9 16V (148- 160 pk). De 4TC heeft een 2.2-turbomotor met 203 pk. De indirect ingespoten 1.8- en 1.9-dieselmotoren leveren 60-71 pk zonder turbo en 90 pk met turbo. De benzinemotoren zijn gemaakt om een Franse rijstijl te weerstaan en door het lage voertuiggewicht leveren ze vlotte prestaties bij een keurig verbruik.

Aandachtspunten zijn olielekkage – eenvoudig te verhelpen met een nieuwe pakking hier en een o-ring daar – en olieverbruik bij de 1.6 en 1.9. Dat laatste ligt meestal aan versleten klepafdichtingen en is betaalbaar herstelbaar. De atmosferische dieselmotoren gaan langer mee dan de rest van de auto; de turbodiesels zijn vatbaar voor koppakking- en cilinderkopproblemen. Een algemeen aandachtspunt is de vervangingstermijn van de distributieriem. Bij de benzinemotoren is vervanging eenvoudig en goedkoop, bij de diesels zijn de kosten hoger.

Transmissie

De BX heeft standaard voorwielaandrijving en een handgeschakelde versnellingsbak met vier of vijf verzetten. Vanaf 1985 staat een ZF-viertrapsautomaat met koppelomvormer in de prijslijst en in 1989 verschijnt de BX 4×4 met torsendifferentieel. Controleer bij de automaatversies of de olie schoon is. Zoals altijd is olie verversen goedkoper dan reviseren.

Onderstel

De BX heeft rondom onafhankelijke wielophanging en het befaamde hydropneumatische veersysteem dat hoogstaand comfort verbindt met automatische niveauregeling en handbediende hoogteregeling met een pookje tussen de voorstoelen. Ook de rembekrachtiging (rondom schijfremmen) en de stuurbekrachtiging zijn met de veerhydraulica verbonden. Het is dus van groot belang dat het systeem goed functioneert. Een overdadig tikkende hogedrukpomp is een voorteken van problemen die kunnen variëren van lekkage aan de hogedrukleidingen of de octopus (retourstuk) tot veerbollen die onvoldoende druk vasthouden. LHM-olie verversen en veerbollen vullen of vervangen is goedkoop, het retourstuk vervangen is arbeidsintensief en kostbaar, dus controleer grondig wat de oorzaak is. Versleten draagarmlagers achter, herkenbaar aan achterwielen met extreem negatief camber, zijn relatief goedkoop te herstellen.

Welke moet ik hebben?

Of je nu valt voor de ascetische kwaliteiten van een basismodel met stalen velgen, de luxe van een TRS of TZI of het sportieve comfort van een Sport, GTI of 16V, alle uitvoeringen en bouwjaren zijn de moeite van het bewaren waard. Goed geconserveerde auto’s van de eerste serie zijn het zeldzaamst en datzelfde geldt voor Breaks die meestal een zwaar(beladen) leven achter de rug hebben. Een groot voordeel van de BX is de zelfsleutelvriendelijkheid, want los van het veersysteem is de techniek overzichtelijk en de onderdelenvoorziening via clubs, liefhebbers en modelspecialisten is bovengemiddeld goed.

Moet dit hem worden?

Van verkoopsucces via goedkoop tweedehands vervoer tot erkende liefhebbersauto. Na jaren van verwaarlozing krijgt de Citroën BX eindelijk waardering voor wat het is: een massaproduct dat bij nader inzien eigenlijk best heel bijzonder is. Terwijl speciale uitvoeringen met lage tellerstanden gestaag in waarde stijgen, blijft het mogelijk om voor acceptabele prijzen aan nette exemplaren te komen. Ondanks de hernieuwde waardering als youngtimer en bijna-klassieker blijft de BX een auto waar je als een blok voor valt of waar je niets mee te maken wilt hebben – een eigenschap die de status van echte Citroën alleen maar onderstreept.

Tijdlijn

1982: Introductie Citroën BX
1983: BX Diesel
1984: BX GT, Automatic
1985: BX Sport, Digit
1986: 4TC, facelift, introductie BX Break, GTI
1988: BX Turbodiesel
1987: GTI 16V, introductie ABS
1989: BX 4×4, kleine ‘facelift’ met rookglasachterlichten

Denk ook eens aan een…

Peugeot 405 (1987-1997)
Degelijke PSA-aandrijftechniek, uitgebalanceerde wegligging en een Pininfarina-maatpak: de Peugeot 405 is een conservatief alternatief voor de BX. De Mi16 en de T16 zijn spannende sportsedans.

Citroën GSA (1970-1986)
De vloeiende vormgegeven voorloper van de BX is technisch complex en roestgevoelig, maar daarom zeker niet minder de moeite van het bewaren waard – als je er een kan vinden tenminste.