Corwin Oosting Nieuws 31 dec 2024, 09:07

Leestijd: 4 minuten

Enige 12-rotor wankelmotor ter wereld weer tot leven gebracht

Wankelmotoren, ook wel rotatiemotoren genoemd, zijn complexe motoren die in het verleden door verschillende autofabrikanten gebruikt werden. Tegenwoordig is Mazda de enige autofabrikant ter wereld die deze motoren nog produceert.

Daarnaast zijn er ook een handjevol enthousiastelingen die de wankelmotoren volledig zelf bouwen. Zo maakte Tyson Garvin in 2010 de enige wankelmotor met 12 rotors ter wereld. Het ambitieuze project stond jaren stil. Totdat Rob Dahm, een youtuber uit Michigan, in 2023 toestemming kreeg om de motor over te kopen en het project nieuw leven in te blazen. Maar wat is er zo speciaal aan deze wankelmotor met 12 rotors?

Enige 12-rotor ter wereld

Alle wankelmotoren die gebouwd zijn door autofabrikanten beschikken over één tot vier rotors. Wankelmotoren met meer dan vier rotors zijn extreem zeldzaam. Zo zijn er wel motoren met vijf of zes rotors, maar dit zijn allemaal zelfgebouwde motoren die niet door een fabrikant ontworpen zijn. Dit geldt ook voor de enige 12-rotor ter wereld.

Voor de bouw van de motor is gebruik gemaakt van de rotors uit een Mazda 13B, een type die ook in productiemotoren ligt als de RX-7. De 12-rotor werd in 2010 gebouwd door Tyson Garvin. Hij houdt zich bezig met het bouwen van motoren voor powerboats. Hiermee wordt op hoge snelheid over het water geracet.

Garvin deed een poging om een wankelmotor te bouwen die qua omvang ongeveer even groot is als een Chevy V8 Big Block. Deze motoren worden namelijk veel gebruikt in de powerboat racerij. Dit resulteerde in deze absurde motor met een gewicht van rond de 400 kilo.

De 12-rotor bestaat uit 3 rijen met 4 rotors en heeft een motorinhoud van maar liefst 15,7 liter. In deze configuratie is de motor in staat om rond de 1.400 pk te produceren. De motor heeft enkele keren gedraaid, maar vertoonde enkele problemen. Zo draaide de motor niet stationair. Na aanhoudende problemen besloot Garvin om het project op een lager pitje te zetten.

Nieuw leven ingeblazen

Er leek weinig toekomst te zitten in het ambitieuze project, totdat Amerikaanse youtuber Rob Dahm in 2023 toestemming kreeg om het project over te nemen en nieuw leven in te blazen. Hij ging aan de slag met het blok en wist de motor weer draaiende te krijgen. Door het toevoegen van drie turbo’s en het geleidelijk opschroeven van de turbodruk zou de motor theoretisch in staat moeten zijn om bijna 5.000 pk te produceren.

Zo’n enorm vermogen komt natuurlijk ook met de bijbehorende risico’s. Dit legt Dahm ook uit op zijn YouTube-kanaal. Wankelmotoren hebben namelijk verschillende voordelen, maar ook nadelen, ten opzichte van normale verbrandingsmotoren. Maar hoe zat het ook alweer met de geschiedenis van de wankelmotor?

Werking wankelmotoren

De wankelmotor werd bedacht door de Duitser Felix Wankel. De motoren werden gebruikt in oorlogsvliegtuigen tijdens de Tweede Wereldoorlog. In tegenstelling tot een normale verbrandingsmotor maakt een wankelmotor geen gebruik van een zuiger in een cilinder maar van een driehoekige rotor in een trommel.

In een normale verbrandingsmotor zorgt de verbrandingscyclus, voor het op en neer bewegen van de zuiger in de cilinder. Die beweging wordt vervolgens door de krukas omgezet in een roterende beweging.

In tegenstelling tot normale verbrandingsmotoren wordt bij wankelmotoren de roterende beweging direct gecreëerd. De verbrandingscyclus zorgt ervoor dat de rotor in de trommel begint te draaien en drijft hiermee direct de as aan, die door de trommel loopt. Lees ook dit artikel voor meer info over wankelmotoren.

Gebruik door autofabrikanten

De eerste auto met wankelmotor werd geïntroduceerd in 1964 en heette de NSU Wankel Spider. Vervolgens kwam Mazda in 1967 met hun eerste wankelmotor. Zij noemen de wankelmotor ook wel een rotatiemotor. Verder hebben merken als Mercedes en Citroën geëxperimenteerd met deze motoren, maar uiteindelijk is Mazda de enige geweest die de rotatiemotoren is blijven doorontwikkelen.

Daarom is het merk de enige autofabrikant die vandaag de dag nog steeds gebruik gemaakt van een wankelmotor. Echter drijft wankelmotor in de MX-30 e-Skyactiv R-EV, niet direct de wielen aan. De laatste auto die op de wielen werd aangedreven door de wankelmotor is de Mazda RX-8 uit 2012.

Mazda-wankelmotoren

Het eerste prototype van Mazda was een motor met een enkele rotor. Dit prototype haalde de productie echter niet en werd vervangen door de L8A: een prototype met twee rotors. Dit prototype werd doorontwikkeld tot de 10A: de eerste wankelmotor van Mazda die in productie ging. Deze motor debuteerde in 1965, in de eerste serie van de Mazda Cosmo. In de decennia die hierop volgden ontwikkelde Mazda steeds betere en grotere wankelmotoren met twee, drie of vier rotors.

Dit leidde ook tot de nodige successen in de autosport. Zo won de Mazda 787B als eerste auto met wankelmotor de 24 uur van Le Mans in 1991.

Nieuwsgierig naar de 12-rotor? Bekijk hier de video.