Laurens Stade Nieuws 27 jul 2021, 16:28

Leestijd: 4 minuten

Tesla’s ‘Yoke’ is een blijvertje, maar is het ook legaal in Nederland?

Het heeft de afgelopen tijd flink wat stof doen opwaaien: de ‘Yoke’ van Tesla. Het vlinderstuur, zoals het opvallende stuur ook wel genoemd wordt, is als het aan topman Elon Musk ligt een blijvertje. Maar is deze ook wel legaal in Nederland?

Men neme een rond stuur en sloopt daar het bovenste deel van af. Wat je dan overhoudt is een haast Formule 1-achtig stuur. In het geval van Tesla is dat de ‘Yoke’, een naam die in de luchtvaartwereld gebruikt wordt voor het stuur in een vliegtuig. Het grootste voordeel van zo’n stuur is dat je meer zicht hebt op je instrumentarium.

Vlinderstuur

Tesla toonde de wereld deze Yoke voor de vernieuwde Model S. Het zorgde voor de nodige controverse, aangezien Tesla zelf zei het stuurwiel opnieuw uitgevonden zou hebben. Direct vroegen mensen zich af of je wel goed kunt sturen met zo’n vlinderstuur terwijl er ook wat vragen kwamen over de overbrengverhoudingen, aangezien je op het eerste oog niet meer zo gemakkelijk kunt overpakken in de wat scherpere bochten. Geen probleem in het geval van een Formule 1-auto die je over een circuit jaagt, maar wel als je een familieauto op een druk parkeerterrein wilt inparkeren.

Tesla’s Yoke is een blijvertje

Ondanks de controverse is de Yoke een blijvertje, zo zegt Tesla-oprichter Elon Musk – uiteraard op Twitter. De Zuid-Afrikaan beantwoordde de vraag of het mogelijk is om een ‘normaal stuur’ te nemen met een korte ‘nee’. Eigenaren van een nieuwe Model S of Model X zullen dus te maken krijgen met dit nogal opmerkelijk stuur. De vraag is dan alleen, is zoiets wel toegestaan in Nederland?

No

— Elon Musk (@elonmusk) July 23, 2021

In de trend van korte antwoorden: ja, het is legaal. Het is alleen wat ingewikkelder dan dat. Autovisie vroeg de RDW om wat opheldering omtrent het ‘Knight Rider-stuur’.

Iedereen kan binnenkort laden bij een Supercharger van Tesla

Bepaalde eisen

“De vorm van het stuurwiel is nergens voorgeschreven in de EU of UNECE wetgeving”, laat een woordvoerder van de RDW weten. “Veel auto’s hebben een afgeplat stuurwiel aan de onderzijde. Het instappen is hierdoor eenvoudiger, en ook is gemakkelijker te herkennen in welke stand het stuurwiel staat.”

Ondanks dat er dus geen vorm is voorgeschreven in de wetgeving, zijn er wel bepaalde eisen voor de uit te oefenen bedieningskracht (ECE R79). “Daarbij geldt: hoe groter de diameter, des te kleiner de kracht wordt.” Ook zijn er eisen voor de vertraging die je hoofd oploopt bij een impact op het stuurwiel met een snelheid van 24.1 km/h, welke “maximaal 80 gram mag bedragen gedurende 3 milliseconden cumulatief (ECE R12).”

Rechthoekig stuur is de toekomst

Volgens de RDW is er een tendens dat steeds meer voertuigen in de toekomst een rechthoekig stuur gaan krijgen. Daarbij moet dus wel voldaan worden aan de bovengenoemde eisen (ECE R79 en ECE R12). “In de wetgeving wordt ook bewust gesproken over steering control in plaats van steering wheel en wordt er bewust ruimte overgelaten voor alternatieve vormen”, aldus de RDW.

Die speelruimte is terug te vinden in ECE R12, 2.5: “Steering control means the steering device, usually the steering wheel, which is actuated by the driver.” Kortom: ‘steering control’ is het stuurapparaat, normaalgesproken het stuur zelf, maar daar kan ook wat anders onder worden verstaan. Ook in ECE R79 wordt er onder 2.4.7 bij de definitie van ‘nominal radius of steering control‘ wat ruimte voor creatieve interpretatie opengelaten.

Aanpassingsvoorstel

In het magazine van de RDW, RDWijzer, legt senior adviseur Ontwikkeling Voertuigregelementering bij de RDW Hans Lammers nader uit hoe het specifiek met de Yoke van Tesla zit. Het is volgens Lammers toegestaan dat het stuur van Tesla geen traditionele hendels voor richtingaanwijzers of de ruitenwissers heeft, mede doordat de wetgeving dus niets voorschrijft over de vorm van het stuur en de locaties voor deze bedieningsorganen.

“Wat dat betreft kunnen deze twee handvatten dus volstaan”, vertelt Lammers in het interview. “De collega’s van de afdeling Typegoedkeuring en Testen hebben al in een vroeg stadium contact met fabrikanten over nieuwe ontwikkelingen. Past het in de wetgeving of is er überhaupt al wetgeving voor? Dat kan natuurlijk ook, dat er nog niets voor is bepaald. Als het niet aan de eisen voldoet, maar wel iets is dat wij vanuit veiligheidsperspectief ondersteunen, dan kun je ervoor kiezen om met de fabrikant een aanpassingsvoorstel te maken om die wetgeving aan te passen of om een uitzonderingsgoedkeuring te krijgen.”

Overbrengverhoudingen

Dan blijft er toch nog wel een knelpuntje: de overbrengverhoudingen van het ‘Knight Rider-stuur’. Het overpakken in scherpere bochten kan dan een uitdaging zijn. “Of dat met dit aangekondigde stuurwiel kan, dat is afwachten. Misschien is overpakken niet eens meer nodig, die korte overbrengverhouding kan prima werken, de Citroën CX had dat directe decennia geleden al. Er zijn in de loop der jaren meerdere ontwikkelingen geweest als je kijkt naar stuurwielen. Denk aan de afplatting van de onderzijde, iets wat je bij sportievere auto’s vaak ziet. Je stapt hierdoor makkelijker in en uit, en ook is de stand van het stuurwiel in één oogopslag te zien.”